نحوه سرویس اسپلیت پنجره ای ( شستن کولر گازی پنجره ای)

 در حال حاضر با افزایش دمای کره زمین میزان گرما در سطح جهان بسیار افزایش یافته است، در ایران نیز در سال‌های اخیر میزان افزایش دما بسیار زیاده بوده است، این امر باعث افزایش استفاده از کولرها در سطح جهان می‌شود، در گذشته کولر فقط در فصل تابستان مورد استفاده قرار می‌گرفت، ولی در حال حاضر در فصل بهار هم استفاده از کولر در ایران رواج پیدا کرده است از این رو کولر کاربرد وسیعی در زندگی انسان‌ها پیدا کرده است.

کولرها انواع مختلفی دارند که یکی از مدل‌ها کولرهای گازی پشت پنجره‌ای می‌باشد، کولرهای گازی پشت پنجره‌ای چون در محل پنجره اتاق‌ها نصب می‌شوند، به آن‌ها اسپلیت پنجره ای یا window airconditioner‌ می‌گویند، در این نوع از کولرهای گازی تمام قطعات و اجزای مکانیکی و الکترونیکی در داخل یک یونیت قرار گرفته‌اند و بخشی از این یونیت در داخل ساختمان یا اتاق و بخش دیگر آن در خارج از اتاق یا ساختمان قرار می‌گیرد.

 در واقع اسپلیت پنجره ای یک مدل ساده شده از سیستم‌های تهویه مطبوع مبرد گازی می‌باشد، چرا که با یک موتور دو شفتی کار می‌کند، این نوع کولرها مناسب محیط‌ها و منازل با متراژ کم می‌باشند.

برای طولانی شدن عمر مفید همه‌ی کولرهای گازی از جمله کولرهای گازی پشت پنجره‌ای، معمولا توصیه می‌شود که این کولرها به صورت دوره‌ای و مرتب سرویس شوند، زیرا کولرها بعد از مدتی که از کارکرد آن‌ها می‌گذرد ممکن است دچار مشکلات و ایراداتی شوند، برای مثال ممکن است گرد و غبار بر روی اجزای آن‌ها باعث اختلال در عملکرد آن‌ها شود، یا این که یک سری از قطعات بر اثر کار کردن زیاد دچار فرسودگی شوند، به همین دلیل لازم است که این کولرها حداقل سالی یک بار و یا هر 6 ماه یک بار سرویس شوند.

در این مطلب قصد داریم به نحوه صحیح سرویس کردن کولرهای گازی پشت پنجره‌ای بپردازیم، اما قبل از پرداختن به بحث اصلی بهتر است ابتدا یک سری مطالب مختصر در ارتباط با اجزا و قطعات اسپلیت پنجره ای در جهت درک بهتر مراحل سرویس اسپلیت داشته باشیم‌.

آموزشگاه پایتخت فناوری دوره آموزش نصب کولر گازی و آموزش تعمیرات کولر گازی را بصورت تخصصی و کاملا عملی در کارگاههای مجهز برگزار می کند. کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان از طریق شماره 02166577378 امکانپذیر است.

 اجزا و قطعات اسپلیت پشت پنجره ای

کولرهای گازی پشت پنجره‌ای از قطعات و اجزای زیادی ساخته شده‌اند، در این قسمت به مهم‌ترین اجزای سازنده این کولرها می‌پردازیم.

• موتور فن ( Fan Motor )

موتور فن کولر‌های گازی پشت پنجره‌ای از دو شفت تشکیل شده‌اند که این شفت‌ها در دو طرف موتور جای گرفته‌اند و به هر کدام از این شفت‌ها فن‌هایی وصل شده که یکی در سمت اواپراتور یا تقویت کننده قرار دارد و دیگری در سمت کندانسور قرار گرفته است.

• تبخیرکننده کننده ( Evaporator )

تبخیر کننده در قسمت یونیت داخلی قرار می‌گیرد و وظیفه خنک کردن محیط را برعهده دارد، در حقیقت این جز دقیقا معادل با یونیت داخلی کولر‌های گازی مدل اسپلیت هستند که آن را در داخل اتاق یا ساختمان نصب می‌کنند و به پنل خارجی اتصال می‌دهند.

• پنل اسپلیت ( opevation panel )

پنل کولرهای گازی پشت پنجره‌ای در قسمت داخلی آن قرار می‌گیرد و توسط مصرف کنندگان قابل دیدن می‌باشد، در این پنل یک سیستم کنترلی که از نوع الکترونیکی یا مکانیکی می‌باشد تعبیه می‌شود، در سیستم‌های قدیمی‌تر سیستم کنترلی موجود بر روی اسپلیت پشت پنجره ای به صورت مکانیکی می‌باشد و دارای یک ولوم چرخشی برای تغییر سرعت فن می‌باشد، ولی سیستم‌های جدید و مدرن از طریق ریموت کنترل می‌شوند، حتی در برخی مدل‌های پیشرفته‌تر به صورت اتوماتیک با گوشی‌های هوشمند نیز می‌توان آنها را کنترل کرد، معمولاً این پنل‌ها در اکثر مواقع افقی هستند، اما گاهی اوقات مدل‌های عمودی آن‌ها نیز در بعضی از برندها دیده می‌شود، این پنل‌ها را می توان جدا سازی کرد و دوباره نصب نمود.

• کویل‌های برودتی یا سرد ( cooling coils )

کویل‌های برودتی یکی از اجزای side داخلی کولرهای گازی پشت پنجره‌ای هستند که فیلترهای هوا نیز بر روی آن‌ها قرار می‌گیرد، در واقع کویل‌های برودتی یک بستری هستند که به وسیله آن‌ها حرارت بین جریان سرد هوا و سیال منتقل می‌شود و نقش مبدل حرارتی دارند، به همین دلیل به عنوان مبدل حرارتی سیستم نیز در نظر گرفته می شوند‌.

• فن دمنده ( Fan Blower )

این فن که از نوع فن‌های گریز از مرکز یا سانتریفیوژ می‌باشد، وظیفه دارد که جریان هوای خنک شده در تبخیر کننده را به محیط بیرون از سیستم بدمد و‌‌ منتقل کند.

• کمپرسور ( compressor )

سیال سرد که همان آب می‌باشد، برای این که بتواند در چرخه برودتی سیستم حرکت کند و دقیقا مشابه با حالت کولرهای گازی اسپلیت عملیات خنک سازی را انجام دهد، ابتدا توسط کمپرسور کمپرس یا فشرده می‌شود و بعد وارد چرخه می‌شود، این قسمت در side بیرونی اسپلیت پشت پنجره ای تعبیه می‌شود.

• کندانسور ( condenser )

کندانسور وظیفه دارد که گرمای سیال مبرد را دریافت کند و به جریان هوای محیط خارجی منتقل کند، به همین علت کندانسور هم به صورت یک کویل یا مبدل ساخته شده است.

• فن پروپلر ( Propeller Fan )

این قطعه برای دفع و خارج کردن مولکول‌های هوای روی سطح کندانسور به سمت خارج از سیستم استفاده می‌گردد و بر روی قسمت رویی side خارجی موتور فن جای داده می‌شود.

نحوه عملکرد اسپلیت پشت پنجره ای

در کولرهای گازی پشت پنجره‌ای برای این که سیستم بتواند به صورت خودکار روشن و خاموش شود یک ترموستات بر روی اسپلیت تعبیه می‌شود که ترموستات نقش دریافت و کنترل درجه حرارت جریان  هوای برگشتی به سیستم را دارد، در صورتی که هوای دریافت شده از محیط ( همان هوای برگشتی ) به درجه حرارت تنظیم شده برسد کمپرسور متوقف می‌شود.

جریان هوای محیط در کولرهای گازی پشت پنجره‌ای با استفاده از فن بکوارد به داخل سیستم کشیده می‌شود، سپس جریان هوا از یک سری فیلترها و کویل‌های برودتی عبور می‌کند و درجه حرارت آن و رطوبت آلاینده‌های موجود در آن در عبور از فیلترها کاهش پیدا می‌کند و سپس به محیط برگردانده می‌شود، قسمتی از هوای محیط خارجی هم با این جریان‌های هوایی مخلوط می‌شود و باعث می‌گردد که محیط تهویه مطبوعی داشته باشد، وظیفه فیلترها علاوه بر پاکسازی جریان هوای محیط، جلوگیری از نشستن ذرات آلاینده روی کویل‌های برودتی و افزایش طول عمر مفید سیستم و بازده کولر نیز می‌باشد.

 اهمیت سرویس اسپلیت پشت پنجره ای

 از آن‌ جا که معمولاً کولرهای گازی پشت پنجره‌ای فقط در فصل تابستان ( یا نهایتا در تابستان و اواخر بهار ) مورد استفاده قرار می‌گیرند و در سایر فصل‌ها جمع می‌شوند و به داخل انباری یا پشت بام‌ها منتقل می‌شوند، از این رو ممکن است در طی سال در هنگام جابجایی های صورت گرفته بعضی از قطعات آن‌ها شل شده باشد و یا آسیب ببیند و لازم باشد که تعویض و تعمیر شوند.

بنابراین لازم است در ابتدای هر تابستان که می‌خواهید دوباره اسپلیت پشت پنجره‌ای را راه اندازی کنید، ابتدا یک مرتبه آن را سرویس نمایید، یکی دیگر از علت‌هایی که می‌تواند کاربران را مجاب کند که سرویس‌های دوره‌ای اسپلیت را جدی بگیرند، افزایش بهره وری از کولر و کاهش هزینه‌ها می‌باشد، زیرا در هنگام سرویس کولر اگر  قطعات نیازمند تعمیر باشد، مشخص می‌شود و قبل از این که قطعه به کلی خراب شود و آسیب جدی‌تری به آن وارد شود تعمیر می‌گردد.

 اما اگر بدون سرویس کولر از آن استفاده صورت گیرد، ممکن است قطعات و اجزایی که دچار  آسیب‌ها و ایرادات جزئی هستند به کلی خراب شود و دیگر قابل استفاده نباشد، از این رو سرویس کردن به کاهش هزینه‌ها کمک خواهد کرد، یکی دیگر از دلایلی که برای سرویس اسپلیت وجود دارد این است که در مواقعی که اسپلیت فعالیت ندارد و روشن نمی‌شود.

معمولا میزان گرد و خاک بیشتری وارد دستگاه می‌شود و لازم است که  این گرد و غبار‌ها قبل از راه اندازی مجدد از بین برود، سرویس کردن دوره‌ای اسپلیت باعث می‌شود که طول عمر دستگاه افزایش پیدا کند و بازدهی کولر تا حد زیادی افزایش پیدا کند و همچنین سرویس کردن اسپلیت باعث می‌شود، درصد زیادی در هزینه‌های برق مصرفی صرفه جویی شود.

 روش سرویس اسپلیت پشت پنجره ای

فرآیند سرویس صحیح اسپلیت پشت پنجره زمانی اتفاق می‌افتد که تمام اجزا و قطعات فیلتر شامل کویل‌ها و پره‌های کولر کاملاً تمیز شوند و اگر کولر نیاز به تعمیر دارد، تعمیر شود. به طور کلی برای تمیز کردن و سرویس کردن اسپلیت چند روش و مرحله وجود دارد که بهتر است در بازه‌های زمانی مختلف صورت بگیرد و اگر این مراحل درست انجام شود،  بازدهی و راندمان کولر و همچنین بهره وری از آن بیشتر و راحت‌تر خواهد بود.

یکی از مراحل اولیه سرویس کردن اسپلیت پشت پنجره‌ای این است که کولر را هر چند روز یک بار تمیز کنید، به این صورت که در مواقعی که در کولر رسوب، کپک یا باد زدگی وجود داشته باشد و بوی نامطبوع از  آن به مشام برسد، باید به این صورت عمل کنید که یک بطری هیدروژن پراکسید تهیه کنید، بهتر است که حاوی سه درصد هیدروژن پراکسید باشد ( دقت کنید که از الکل و  وایتکس برای شستشو استفاده نکنید زیرا ممکن است باعث به وجود آمدن آتش سوزی شود ) سپس کولر را خاموش کنید و قسمت‌های ورودی و جلویی کولر را با هیدروژن پراکسید اسپری کنید، بعد از  شستن کولر مدتی صبر کنید تا همه چیز خشک شود و سپس دوباره کولر را روشن کنید، بهترین کار این است که کولر را  شب با اسپری تمیز کنید و صبح روشن نمایید.

نحوه شستن کولر گازی پنجره ای

برای تمیز کردن کولر به صورت ماهیانه لازم است که پنل جلوی کولر را بردارید، قبل از برداشتن کولر را خاموش کنید و آن را از برق بکشید، سپس کولر را باز کرده و فیلتر را از درون پنل خارج کنید، نحوه باز و بسته کردن فیلتر با توجه به مدل هر اسپلیت پشت پنجره‌ای داخل دفترچه راهنما آورده شده است، می‌توانید توضیحات آن را قبل از سرویس کولر بخوانید.

برای شستشوی اسپلیت پنجره ای، بعد از خارج کردن فیلتر آن را با آب تمیز بشویید، می‌توانید از آب گرم هم استفاده کنید، توصیه می‌شود که فیلتر را به صورت ماهانه به ویژه در فصل تابستان حتما بشویید و اگر حیوانات خانگی دارید یا در محیطی زندگی می‌کنید که کولر در معرض گرد و خاک شدید است، برای سرویس کولر لازم است فیلتر را بیشتر شستشو دهید، بعد از این که فیلتر خشک شد آن را در سر جای خود قرار دهید و اگر فیلتر خراب یا پاره شده بود باید آن را تعویض کنید و با توجه به شماره مدل  کولر خود فیلتر متناسب برای آن تهیه کنید.

مرحله‌ی دیگر از سرویس کردن اسپلیت پشت پنجره‌ای سرویس آن به صورت  فصلی است، برای انجام سرویس فصلی باید پوشش بدنه کولر را بردارید و برق دستگاه را هم مشابه حالت‌‌های قبل باید قطع کنید، برای برداشتن پوشش باید با دقت و به آرامی تمام  پیچ‌ها را بازکنید.

بعد از باز کردن پیچ‌ها باید تیغه‌های آلومینیومی که محل انباشته شدن گرد و غبار درون  دستگاه می‌باشد را تمیز کنید، برای تمیز کردن می‌توانید از یک شانه استفاده کنید و با حرکت آرام شانه بر روی تیغه‌ها گرد و غبارهای موجود در بین تیغه‌ها را از بین ببرید، اگر می‌خواهید که تیغه‌های آلومینیومی بهتر تمیز شوند، می‌توانید از پمپ باد یا اسپری هوا استفاده کنید و گرد و غبارها را از بین ببرید، همچنین می‌توانید از جاروبرقی هم در این مرحله استفاده کنید، فقط باید با احتیاط این کار را انجام دهید تا آسیبی به جارو برقی و کولر وارد نشود.

اگر به صورت روزانه ماهانه یا فصلی تمیزکاری‌های لازم را انجام دهید، کم شدن میکروب‌ها باعث کم شدن میزان رسوب می‌شود و نیاز به هیدروژن پراکسید نخواهید داشت، اگر روشهای بالا به صورت مداوم انجام دهید به احتمال زیاد مشکل در تمیز کردن کولر خود نخواهید داشت و زیاد نیاز به سرویس کلی پیدا نخواهید کرد.

سرویس کولر پنجره‌ای

اگر سیستم اسپلیت پشت پنجره‌ای کولر شما بیش از حد کثیف شده است و نمی‌توانید با روش‌های  بالا آن را تمیز کنید، باید آن را به خارج از خانه ببرید و درب کولر را بردارید، سپس اوپراتور را به همراه لوله مویین و لوله مکش که به هم وصل هستند شستشو دهید.

برای این کار می‌توانید یک رابطه مثل شیر سوزنی را از یک طرف لوله مویین به آن لحیم کنید و سپس کپسول ازت یا همان گاز نیتروژن را به وسیله یک شیلنگ به آن وصل کنید و شستشو را با دقت انجام دهید، سپس باید به مدت چند ثانیه شیر کپسول ازت را باز و بسته کنید، دلیل این کار این است که رطوبت و روغن موجود در لوله مویین و اواپراتور مکش گردد، سپس باید کندانسور را تمیز کنید، تمیز کردن کندانسور و شستشوی آن همانند اواپراتور است.

فقط با این تفاوت که در این‌جا شیر سوزنی را باید به خروجی کندانسور وصل کنید چرا که فیلتر در خروجی آن قرار گرفته است و بعد از وصل شیر سوزنی کندانسور را تمیز کنید.

 سپس نوبت این است که سیکل را شستشو دهید، شستشوی سیکل به وسیله یک کمپرسور کمکی انجام می‌شود، با استفاده از کمپرسور باید فشار هوا را به سیکل وارد کنید  و سپس آن را خارج نمایید، بعد از این که شستشوی سیکل هم به اتمام رسید باید همه قسمت‌ها، اتصالات و پیچ‌هایی را که باز کردید دوباره با سیم جوش نقره به هم وصل کنید و جوش دهید.

دقت داشته باشید که هدف از ایجاد فشار در سیکل نشت یابی است، بنابراین در صورت مشاهده هرگونه نشتی باید آن را جوش دهید، برای تامین فشار از گاز نیتروژن استفاده می‌شود، البته  در بعضی موارد برای کاهش هزینه‌ها از هوای محیط هم جهت ایجاد فشار استفاده می‌شود، حداقل میزان فشاری که لازم است تا نشتی‌های اسپلیت تشخیص داده شود، 50 psi  می‌باشد.

این نشتی می‌تواند در هر جای مسیر وجود داشته باشد، بنابراین برای مطمئن شدن از عدم وجود نشتی و اطمینان از مقاومت مدار، بهتر است فشار در محدوده 200 psi تا350psi  در مدار قرار داده شود، برای ایجاد فشار حتما باید سیکل را از قبل شستشو داده باشید و کاملا خشک کرده باشید، و برای  ایجاد فشار باید مراحل زیر را انجام دهید.

ابتدا شیر سوزنی را به لوله شارژ کمپرسور لحیم کنید، سپس لازم است که شلنگ گیج فشار قوی مانیفولد که رنگ  قرمزی دارد را به لوله کولر وصل کنید، سپس شلنگ وسطی گیج را به کپسول ازت وصل کنید و بعد باید شیر کپسول را باز کنید تا حداقل 200 و حداکثر350 psi فشار وارد شود و سپس شیر کپسول و شیر گیج فشار مانیفولد را ببندید، مدتی صبر کنید سپس در صورت مشاهده نشتی آن را جوش دهید و سپس فشار موجود در مدار را تخلیه کنید.

 سخن پایانی: سرویس کردن کولر باعث بهبود عملکرد آن می‌شود و از ایجاد خرابی‌های بیشتر و جدی‌تر  جلوگیری خواهد کرد، بنابراین حتما باید اسپلیت پشت پنجره‌ای خود را حداقل ماهیانه شستشو دهید و به صورت سالانه سرویس کنید، فرآیند تمیز کردن و سرویس اسپلیت پشت پنجره‌ای کار ساده‌ای است که با یک ساعت وقت گذاشتن قابل انجام خواهد بود، در صورتی که وقت کافی ندارید و یا علاقمند به کارهای فنی نیستید می‌توانید از متخصصان در این زمینه که در مراکز مختلف تعمیرات کولرهای گازی و نمایندگی‌های مجاز فعالیت دارند کمک بگیرید.