لیست اجزای موتور ماشین و وظیفه هرکدام
شناخت اجزای موتور خودرو و آگاهی از نحوه عملکرد آن ها نقش تاثیرگذاری در تشخیص اولیه ایرادات احتمالی اتومبیل دارد. علاوه بر این، شناخت موتور خودرو باعث می شود کارهایی که ممکن است به قطعات موتور آسیب برساند را انجام ندهید. به دلیل اهمیت این موضوع، این محتوا را به معرفی قطعات اصلی موتور خودرو اختصاص داده ایم.
عناوین این نوشته:
معرفی اجزای موتور ماشین
- سیلندر
- بلوک سیلندر
- سر سیلندر
- واشر سیلندر
- بوش سیلندر
- پیستون
- رینگ پیستون
- واتر پمپ
- میل لنگ
- کویل
- یاتاقان
- کارتر
- سوپاپ
- میل سوپاپ
- تسمه تایم
- شمع
- شاتون
- فلایویل
- فنر سوپاپ
- پمپ روغن
- توربو شارژ
- سوپر شارژ
- استارتر
- سوپاپ pcv
1- سیلندر
سیلندربخش مرکزی موتور اتومبیل است و به شکل یک لوله فلزی توخالی است. احتراق سوخت و هوا درسیلندر اتفاق می افتد. علاوه بر این، پیستون نیز در فضای استوانه ای شکل درون بلوک سیلندر حرکت می کند. جنس دیواره سیلندر اغلب از آلومینیوم و چدن می باشد.
سیلندرها آرایش و چیدمان متفاوتی دارند. متداول ترین چینش سیلندر موتور خودرو عبارتند از:
- آرایش خطی: در این چینش، سیلندرها پشت سر هم در یک ردیف قرار دارند. این نوع آرایش سیلندر در موتورهای 4 سیلندر دیده می شود.
- آرایش خطی زاویه دار: سیلندرها در این چینش به صورت خطی با زاویه 15 درجه تا 60 درجه نسبت به زاویه قائم قرار دارند. مرکز ثقل موتورهایی که آرایش خطی زاویه دار دارند به دلیل فضای اریب درون سیلندرها، پایین تر از سایر موتورها می باشد.
- آرایش v شکل: سیلندرها در آرایش V شکل یا خورجینی در دو ردیف خطی به شکل حرف v انگلیسی مقابل هم قرار می گیرند. ماشین هایی که دارای چیدمان v شکل هستند معمولا 12 سیلندر دارند.
- سیلندرها چیدمان های دیگری مانند آرایش تخت، آرایش دوار، آرایش رادیکال، آرایش جناغی و جناغی دو خطه دارند. اما این نوع چینش ها کاربردهای کمی دارند.
2- بلوک سیلندر
تنه یا بدنه اصلی موتور را بلوک سیلندر تشکیل می دهد که وظیفه‌ی فوندانسیون موتورخودرو را بر عهده دارد. سیلندرها، پیستون، شاتون، کارتل، میل لنگ و رینگ همگی در بلوک سیلندر قرار دارند.
از آنجایی که عمل احتراق داخل بلوک سیلندر اتفاق می افتد، این قطعه باید مقاومت بالایی در برابر تغییرات شدید و ناگهانی دما داشته باشد و سریع فرسوده نشود.
3- سر سیلندر
سرسیلندر از قطعات ثابت موتور است و روی بلوک سیلندر پیچ می شود. سر سیلندر معمولا از جنس آلومینیوم ساخته شده است و سوپاپ ها، شمع ها و انژکتورها را در خود جای داده است. سرسیلندر از خروج گازها از سیلندر جلوگیری می کند و باعث احتراق بهینه مخلوط سوخت و گاز می شود. علاوه بر این، سر سیلندر امکان تزریق موقت سوخت به درون سیلندر و خروج دود از اتاقک سیلندر را نیز فراهم می کند.
انواع سرسیلندرهای موجود در بازار عبارتند از سرسیلندر تکی با سرمایش آبی، سرسیلندر تکی با سرمایش هوا و سرسیلندر چندتایی.
دوره پیشنهادی: آموزش نقاشی خودرو
4- واشر سرسیلندر
واشر سرسیلند، سیلندر را به بدنه موتور متصل می کند و مانع نشت گاز می شود. این قطعه همچنین با عایق بندی بلوک سیلندر و سرسیلند از مخلوط شدن آب و روغن در محفظه احتراق و نیز ورود و نشت مایعات به بدنه موتور جلوگیری می کند.
عملکرد نامناسب ترموستات، نشتی در سیستم آب، بالا رفتن آمپر باعث سوختن واشر سرسیلندر می شوند. به همین دلیل واشر سرسیلندر از مواد مقاوم و باکیفیت مانند مس، پنبه نسوز و فولاد ساخته می شود.
5- بوش سیلندر
بوش سیلندر یک استوانه توخالی است که جهت افزایش قطر داخلی و سرعت بخشیدن به فرایند حرکت پیستون کاربرد دارد. در برخی مدل های خودرو، بوش سیلندر به بدنه سیلندر وصل است و مستقیما خنک کاری نمی شود. اما در مدل های دیگر، بوش یک قطعه جدا است که بین آن و سیلندر توسط آب، خنک کاری می شود. بوش ها به 3 دسته اصلی بوش سیلندر خشک، بوش سیلندر مرطوب و بوش سیلندر شیاردار تقسیم بندی می شوند.
- بوش سیلندر خشک: بوش خشک هیچ تماسی با آب ندارد و مستقیما درون سیلندر پرس می شود.
- بوش سیلندر مرطوب: این نوع بوش مستقیما با آب خنک کننده در تماس است. بوش مرطوب توسط رینگ های درزگیر کاملا عایق بندی می شود تا آب به درون سیلندر نفوذ نکند.
- بوش سیلندر شیاردار: این نوع بوش توسط هوا سرد می شود و در سیلندرهای شیاردار کاربرد دارد.
6- پیستون
پیستون یک قطعه فلزی استوانه ای شکل است که درون سیلندر بالا و پایین می رود. این قطعه نیروی حاصل از گازهای در حال انبساط درون سیلندر را به کمک میله رابط شاتون به میل لنگ منتقل می کند. جنس پیستون ها معمولا از چدن، فولاد ریخته گری با آلومینیوم است.
همچنین بخوانید: انواع سنسور خودرو
7- رینگ پیستون
رینگ پیستون یک حلقه تقسیم فلزی است که به قطر بیرونی پیستون متصل می شود. این قطعه چندین کارایی دارد که اصلی ترین آن ها بهبود انتقال حرارت از پیستون به دیواره سیلندر و آب بندی اتاقک احتراق است. جنس رینگ پیستون از چدن است و انعطاف پذیری بالایی در برابر حرات دارد.
8- واتر پمپ
این قطعه یکی از اجزاء خنک کننده موتور خودرو است که دائما مایع رادیاتور را به سمت موتور پمپاژ می کند تا دمای موتور در هنگام کار کردن بالا نرود و اصطاحا موتور جوش نیاورد. واتر پمپ همچنین به کمک نیروی دریافتی از سوی میل لنگ و تسمه تایم، آب گرم را به رادیاتور انتقال می دهد و باعث خنک شدن آن می شود. به این ترتیب، آب برای استفاده مجدد آماده می شود.
9- میل لنگ
میل لنگ نقش اساسی در حرکت خودرو دارد. این قطعه در واقع، یک محور چرخشی است که حرکت خطی پیستون را به حرکت دورانی تبدیل می کند. جنس میل لنگ ها معمولا از ترکیب فولاد و کربن یا آلیاژ فولاد با فلزهایی مانند نیکل و کروم می باشد. در موتورهای خطی، تعداد میل لنگ ها با تعداد سیلندرهای موتور برابر است. در حالیکه در موتورهای خورجینی تعداد آن ها نصف تعداد سیلندر ها می باشد.
همچنین بخوانید: علائم خرابی شفت گیربکس
10- کویل
کویل یکی از قطعات اصلی سیستم برق خودرو است که با دریافت برق ولتاژ پایین و تبدیل آن به برق ولتاژ بالا، ولتاژ تولیدی باتری را تقویت می کند. کویل ها به دو دسته وایر و بدون وایر تقسیم بندی می شوند.
11- یاتاقان
یاتاقان با کاهش اصطحکاک بین قطعات متحرک مانند میل لنگ، باعث بهینه شدن حرکت آن ها و وارد شدن آسیب های کمتر می شود.
12- کارتر
بزرگترین محفظه درون خودرو متعلق به کارتر است. کارتر یا کارتل از میل لنگ و شاتون در برابر اشیاء خارجی محافظت می کند. همچنین، روغن موتور داغ در کف کارتر جمع می شود. روغن داغ پس از سرد شدن توسط پمپ روغن درون کارتر به سمت میل لنگ و بخش های دیگر موتور پمپاژ می شود.
13- سوپاپ
سوپاپ یکی از اجزاء قارچی شکل موتور است که بر اساس نوع موتور روی سر سیلندر یا بلوک سر سیلندر نصب می شود. این قطعه کنترل ورود ترکیب هوا و سوخت و خروج گازهای سمی ناشی از احتراق را بر عهده دارد. سوپاپ ها را از آلیاژهای مناسب می سازند تا مقاومت بالایی در برابر دمای بالا داشته باشند.
14- میل سوپاپ
میل سوپاپ یا میل بادامک وظیفه تنظیم زمان بندی باز و بسته شدن سوپاپ ها را بر عهده دارد. میل سوپاپ این وظیفه را از طریق بادامک های متصل به ورودی سوپاپ انجام می دهد.
15- تسمه تایم
تسمه تایم مانند قلب موتور است و به اجزای موتور نظم می دهد. این قطعه رابط میان میل لنگ و میل سوپاپ است که با چرخش میل لنگ، باعث چرخش میل سوپاپ و در نهایت، حرکت سوپاپ ها می شود. تسمه تایم به شکل دندانه دندانه است و از پلاستیک مقاوم ساخته شده است. زمان تعویض تسمه تایم مهترین چیزی است که باید برای این قطعه در نظر بگیرید.
16- شمع
شمع یکی از اجزاء سیستم احتراق است که در قسمت بالایی اتاقک احتراق و سیلندر خودرو قرار دارد. این قطعه از الکترود، عایق چینی و واشرها تشکیل شده است و وظیفه جرقه زنی در موتور و حرکت سیلندر به سمت پایین را بر عهده دارد. شمع ها انواع مختلفی دارند و هر کدام برای نوعی از موتور مناسب می باشند. شمع سرد، شمع گرم، شمع نیکلی، شمع پلاتینیومی، شمع ایریدیومی و شمع چند الکترودی از انواع مختلف شمع خودرو می باشند.
17- شاتون
شاتون یک اهرم داخل پیشرانه خودرو است که از یک سمت به پیستون و از طرف دیگر به میل لنگ متصل است. این قطعه یکی از اجزاء مهم موتور است و حرکت خطی پیستون را به حرکت دورانی میل لنگ تبدیل می کند. شاتون ها از فولاد ساخته می شوند تا قدرت و استحکام کافی در برابر ضربات را داشته باشند.
18- فلایویل
فلایول یا چرخ طیار به کمک دیسک و صفحه نصب شده روی آن، عمل انتقال نیرو به گیربکس را انجام می دهد. فلایول ها در دو نوع تک جرمی و دو جرمی وجود دارند. هنگامیکه فشار موتور افت می کند، فلایول ها از نیروی ذخیره شده دریافتی از سمت میل لنگ استفاده می کنند.
19- فنر سوپاپ
فنر سوپاپ وظیفه ثابت نگه داشتن سوپاپ را بر عهده دارد. گاهی اوقات سوپاپ در جای اصلی خود محکم نیست. در این شرایط احتمال جرقه زدن و نشت مایعات به بیرون وجود خواهد داشت. فنر سوپاپ با عملکرد صحیح خود مانع از نشت مایعات و احتراق موتور می گردد.
20- پمپ روغن
پمپ روغن همانطور که از نامش پیداست، روغن را به قسمت های متحرک موتور مانند پیستون، یاتاقان، سوپاپ و … منتقل می کند. روغن کاری این قطعات از فرسودگی و استهلاک آن ها جلوگیری می کند. همچنین باعث روان کار کردن قطعات نیز می شود.
21- توربو شارژ
توربو شارژ یک پیشرانه است که توان خروجی موتور را بیشتر می کند. این قطعه با استفاده از نیروی توربین و القای اجباری، هوای اضافی را به محفظه احتراق وارد می کند و با وارد شدن سوخت اضافی، قدرت و سرعت موتور را افزایش می دهد. توربو شارژ همچنین وظیفه خنک کردن هوای خروجی به وسیله سوپاپ دود را بر عهده دارد.
22- سوپر شارژ
سوپر شارژ نوعی کمپرسور هوا است که با بالا بردن فشار یا چگالی هوای ورودی موتور، باعث می شود اکسیژن بیشتری به اتاقک احتراق وارد و عمل سوختن و در نتیجه بازدهی موتور خودرو بیشتر شود.
23- استارتر
استارتر یا موتور استارت نوعی موتور الکتریکی خودرو است که نیرو را به موتور منتقل می کند و باعث به کار افتادن آن می شود. زمانیکه سوئیچ اتومبیل را می چرخانید، انرژی الکتریکی باتری به میل لنگ منتقل می شود و با حرکت میل لنگ احتراق در موتور ایجاد شده و موتور به حرکت در می آید.
24- سوپاپ PCV
سوپاپ پی وی سی تهویه کارتر را انجام می دهد و از وارد آمدن ضربات جلوگیری می کند. این سوپاپ همچنین به خروج بخارات روغن و گازهای نشتی از رینگ های پیستون و نیز سرد شدن موتور خودرو کمک می کند.
توجه: مجتمع آموزشی پایتخت فناوری در تهران زیر نظر سازمان فنی حرفه ای است که دوره های های تخصصی از جمله آموزش کارشناسی خودرو ، آموزش صافکاری، آموزش تعویض روغنی برگزار می کند. این دوره ها به صورت تخصصی برگزار شده و از بهترین اساتید هر حوزه دعوت به تدریس شده است.
