کلید تبدیل: نقشه کلید تبدیل، مدار کلید تبدیل، سیم کشی کلید تبدیل

کلید تبدیل یکی از کلید های پر کاربرد برق ساختمان می باشد که برای روشن و خاموش کردن چراغ ها در راهرو ها، راه پله ها و مکانی هایی که حداقل دو درب ورودی و خروجی دارند، استفاده می شود. با وجود این که نصب این کلید ها موجب آسایش و رفاه ساکنان منازل و اداره ها شده اند، اما استفاده از آن ها به علت پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن تایمر راه پله ها منسوخ شده اند. در این مقاله برای آشنایی تکنسین های برق ساختمان و دانشجویان هنرستانی این رشته، کلید تبدیل را تعریف کرده و ضمن بررسی انواع آن، کاربردش را در برق ساختمان مورد بررسی قرار داده و نهایتا روش های نصب و سیم کشی کلید تبدیل به زبان ساده آموزش داده می شود.

توضیح عملکرد کلید تبدیل

کلید تبدیل یکی از انواع کلید برق مورد استفاده در برق ساختمان است که از لحاظ ظاهری شباهت زیادی به کلید تک پل دارد. چیزی که موجب وجه تمایز کلید تبدیل با کلید تک پل شده است این موضوع می باشد که کلید تبدیل برای خاموش و روشن کردن لامپ از دو نقطه مختلف استفاده می شود. از آنجایی که کنترل روشنایی لامپ در سالن های آمفی تئاتر و حتی راهرو های طولانی یک مسئله ضروری می باشد، استفاده از این کلید در برق کشی ساختمان ها امری مهم تلقی شده و آسایش و راحتی را برای ساکنان به ارمغان می آورد.

آشنایی با کاربرد های کلید تبدیل در برق ساختمان

اگر می خواهید یک لامپ یا چراغ را از دو مکان مختلف خاموش و روشن کنید و بتوانید از هر دو نقطه بر اتصال برق کنترل داشته باشید، باید از کلید تبدیل استفاده کنید. موقعیتی را فرض کنید که شما یک راهرو طولانی دارید. کلید برق را می زنید و چراغ روشن می شود و بعد از مدتی که می خواهید چراغ را خاموش می کنید، باید مسیر راه پله یا راهرو را در تاریکی دوباره طی کنید. عملا کلید برقی که نصب کرده اید، هیچ فایده ای برای شما ندارد.

اما نصب کلید تبدیل در هر دو طرف راهرو باعث می شود تا بتوانید هنگام نزدیک شدن به هر انتهای سالن یا راه پله، چراغ ها را خاموش یا روشن کنید. از دیگر مکان هایی که از کلید تبدیل برای کنترل جریان برق و روشن و خاموش بودن تجهیزات روشنایی استفاده می کنند، می توان به سالن های بزرگ که چندین درب ورودی و خروجی دارند مانند آمفی تئاتر ها، تالار های پذیرایی و حیاط خانه های ویلایی اشاره کرد.

همچنین بخوانید:انواع فیوز و کاربرد هر یک

امروزه شاهد استفاده کمتر از کلید تبدیل در سیم کشی برق ساختمان هستیم و معمولا به جای آن از تایمر های راه پله استفاده می شود. اما با این وجود آشنایی با کلید تبدیل و دانستن روش های سیم کشی آن بر هر کسی که در حوزه برق ساختمان فعالیت می کند، واجب است. چرا که ممکن است در پروژه هایی که قصد بازسازی ساختمان و تعویض روش های سیم کشی دارند، باید روش سیم کشی تبدیل را بلد باشید. در صورتی که علاقه مند به آشنایی با تایمر راه پله هستید می توانید مقاله “تشریح مدار تایمر راه پله” را بخوانید که همرا با یک ویدئوی آموزشی است.

معرفی قطعات تشکیل دهنده یک کلید تبدیل

اگر یک کلید تبدیل را باز کنید با سه عدد پیچ در داخل آن مواجه می شوید، یک پیچ که به رنگ طلایی می باشد با نام ترمینال مشترک یا پیچ مشترک شناخته می شود. دو پیچ دیگر در کلید تبدیل که با عنوان ترمینال غیر مشترک معروف هستند، نقره ای رنگ هستند.

در هر سری فشردن کلید تبدیل، پیچ طلایی با یکی از پیچ های نقره ای برخورد کرده و چراغ خاموش یا روشن می شود. اگر بخواهیم عملکرد کلید تبدیل را واضح تر بیان کنیم، باید بگوییم هنگامی که کلید تبدیل را می زنید و کلید به سمت بالا حرکت می کند، پیچ مشترک به ترمینال غیر مشترک شماره 1 متصل شده و چراغ خاموش می شود. در مقابل وقتی که کلید به سمت پایین فشرده می شود، جابجایی پلاتین داخل کلید موجب می شود تا پیچ مشترک به پیچ غیر مشترک شماره 2 وصل شده و چراغ روشن شود.

معرفی انواع کلید تبدیل موجود در بازار

تا به امروز از کلید تبدیل در موارد مختلفی استفاده شده است. این مورد باعث شده تا مدل های متنوع کلید تبدیل در بازار موجود باشد که برای هر مورد خاصی کاربرد دارد. انواع کلید تبدیل برای استفاده در بخش های متفاوت برق ساختمان وجود دارند که عبارتند از:

1. کلید تبدیل یک پل
2. کلید تبدیل دو پل
3. کلید تبدیل کولر
4. کلید تبدیل روکار

کلید تبدیل یک پل

همان طور که در قبل اشاره شد ظاهر کلید تبدیل به کلید تک پل شباهت زیادی دارد. اما باید به این نکته توجه کنیم که کلید های تبدیلی وجود دارند که به دلیل وجود تنها یک کلید روی آن، به کلید تبدیل تک پل مشهور هستند. اگر می خواهید فقط یک عدد لامپ را در راهرو های طولانی خاموش و روشن کنید، می توانید از این کلید ها استفاده کنید. ویژگی اصلی کلید های تبدیل تک پل، مقاوم بودن آن ها می باشد که طبق آزمایش ها و تجارب مصرف کنندگان، این کلید می تواند تا 10 سال برای شما کار کند.

طراحی و نقشه کلید تک پل

در طراحی این کلید ها از روش های ساده ای استفاده شده و این مورد باعث شده روند سیم کشی آن ها راحت باشد. برای اتصال آن به مدار، کافیست سیم فاز را پس از متصل کردن به کنتاکت تخت فیوز، به لامپ وصل کنیم و سیم نول را مستقیما به سیم پیچ لامپ وصل کنیم. با این که قیمت این کلید های تبدیل ساده پایین است، می تواند در برابر آتش سوزی و برق گرفتگی در ساختمان ها موثر باشند و ایمنی تجهیزات روشنایی را به خوبی برآورده کنند.

کلید تبدیل دو پل

نکته قوت استفاده از کلید تبدیل در برق ساختمان، امکان کنترل روشنایی چراغ بدون محدودیت تعداد چراغ ها می باشد. به طوری که اگر بخواهید دو لامپ را به طور همزمان با کمک کلید تبدیل روشن و خاموش کنید، کلید تبدیل دو پل را باید نصب کنید. این کلید که مشابه کلید تبدیل تک پل کار می کند، از دو عدد کلید تشکیل شده و به همین دلیل با این نام در بازار شناخته می شود. و برای نصب در مکان های بزرگ تر مناسب است.

همچنین بخوانید: معرفی اجزای تابلو برق ساختمان

برای نصب این کلید، می توانید از مرحله ساده تر شروع کنید. سیم نول را مستقیم به لامپ  ها اتصال دهید. سپس سیم فاز را از فیوز عبور داده و به جعبه تقسیم متصل کنید. در مرحله بعد با اتصال سیم از ترمینال مشترک کلید دو پل، دو سیم برگشت را از دو ترمینال غیر مشترک عبور داده و به دو سر پیچ لامپ وصل کنید.

کلید تبدیل کولر

یکی دیگر از انواع کلید تبدیل که از لحاظ طراحی با کلید های تک پل و دو پل متفاوت است، کلید تبدیل کولر می باشد که از سه کلید تشکیل شده است. این کلید برای روشن و خاموش کردن پمپ، موتور کولر و تغییر وضعیت دور موتور کولر استفاده می شوند. ممکن است فکر کنید که به دلیل پیچیدگی طراحی کلید تبدیل کولر، باید مراحل سختی را برای نصب آن انجام دهید. اما اشتباه نکنید با انجام مراحل پایین با دقت و حوصله می توانید کلید تبدیل کولر را در کوتاه ترین زمان ممکن نصب کنید.

در اولین مرحله سیم فاز را به پیچ کلید پمپ متصل کنید و سیم برگشتی فاز را از کلید موتور عبور داده و به ترمینال مشترک کلید دوره موتور وصل کنید. طی این مرحله همه کلید های روی کلید تبدیل موتور به هم وصل می شوند. سپس سیمی را از پیچ دیگر کلید پمپ به خود پمپ کولر عبور داده و دو پیچ غیر مشترک کلید دور موتور را به موتور کولر وصل کنید. در نهایت به سمت دیگر پمپ کولر، سیم نول را وصل کنید. این کلید بسیار حساس بوده و با فشردن همزمان دو کلید روی آن جرفه تولید کرده و می سوزد. به همین دلیل از انجام این کار بپرهیزید و ایمنی را رعایت کنید.

کلید تبدیل روکار

اگر در یک موقعیت اضطراری نیاز دارید، در سریع ترین زمان ممکن کلید تبدیل را نصب کنید، به شما پیشنهاد می کنیم که از کلید تبدیل روکار استفاده نمایید. این کلید به علت نصب آسان، راه اندازی و عیب یابی در مدت زمان کم بسیار محبوب بوده و در بسیاری از موارد برای کنترل لوازم خانگی و تجهیزات صنعتی کاربرد دارد.

تشریح مدار الکتریکی کلید تبدیل و شمای فنی و حقیقی آن

کلید های تبدیل را بسته به محل قرارگیری آن ها نسبت به لامپ می توان به روش های مختلف سیم کشی کرد. به عنوان مثال، می توان آن ها را طوری در مدار قرار داد کرد که کابل به سمت کلید تبدیل اول، سپس به چراغ روشنایی و سپس به کلید تبدیل دوم عبور داده شود. یا می توان آن ها را طوری سیم کشی کرد تا کابل ها از هر دو کلید تبدیل عبور کنند و سپس به چراغ برسند. دو روش کلی سیم کشی استاندارد و بازاری وجود دارد که بر مبنای دانستن شمای فنی و حقیقی مدار الکتریکی کلید تبدیل انجام می شود. شمای فنی و حقیقی کلید تبدیل برای کنترل روشنایی لامپ از دو نقطه در این قسمت آورده شده است:

نحوه سیم کشی کلید تبدیل استاندارد

برای اتصال سیم ‌ها و کابل ‌ها به یک مسیر مشخص، از دو عدد کلید تبدیل استفاده می‌ کنیم. برای اتصال سیم ‌ها و کابل ‌ها به کلید تبدیل، در مرحله اول سیم فاز را از فیوز به ترمینال مشترک کلید تبدیل وصل می‌ کنیم. در مرحله بعد، سیم فاز را از ترمینال مشترک کلید تبدیل دوم به سر پیچ لامپ متصل می ‌کنیم.

در نهایت کنتاکت ‌های غیر مشترک کلید تبدیل اول را به ترتیب به کنتاکت‌ های غیر مشترک کلید تبدیل دوم وصل کرده و سیم نول را مستقیما به سر پیچ لامپ دوم وصل می‌ کنیم. با این روش، می ‌توان به سادگی و با استفاده از کلید های تبدیل، مسیر سیم کشی را با توجه شکل زیر انجام داد. طبق این نقشه استاندارد، سیم فاز به رنگ قرمز و سیم نول به رنگ آبی در مدار استفاده می شود. اما با توجه به عدم رعایت سیم کشی کلید ها طبق اصول رنگی برای اطمینان از سیم ها، لازم است از فازمتر استفاده کنید.

روش سیم کشی کلید تبدیل برای تعداد زیاد چراغ

اگر می خواهید از کلید تبدیل برای وصل کردن تعداد زیادی چراغ استفاده نمایید، نیازی به طی کردن مراحل دشواری نبوده و لازم است پس از قرار دادن لامپ ها به شکل موازی، طبق شکل زیر سیم کشی را انجام دهید. ابتدا سیم فاز که در شکل زیر با رنگ قرمز مشخص شده است را از جعبه فیوز به پیچ مشترک کلید تبدیل اتاق خواب شماره 1 و به ترتیب به پیچ مشترک کلید تبدیل های بعدی در اتاق های دیگر متصل کنید. سپس، همین روند را برای سیم نول تکرار کنید با این تفاوت که باید ان را به ترمینال غیر مشترک کلید ها اتصال دهید. در نهایت ترمینال غیر مشترک دیگر هر کلید را به سرپیچ لامپ خود وصل نمایید.

توجه داشته باشید پایتخت فناوری یک مجتمع آموزشی زیر نظر مجتمع فنی و حرفه ای کشور است آموزش کلید سازی، آموزش تعمیرات برد ،آموزش مکانیک خودرو و … را برگزار می کند.