راهنمای جامع کلید دو پل (انواع + کاربرد ها + روش سیم کشی)

کلید دو پل یا کلید دو قطبی (double pole switch) دارای دو اتصال به 2 مدار مجزا است. در اصل، کلید دو پل، 2 کلید تک پل می باشد که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. این کلیدها یکی از محبوب ترین تجهیزات برق در ساختمان می باشد که برقکاران از آن استفاده می کنند. در این مقاله ضمن تعریف کلید دو پل و آشنایی با کاربرد آن، طرز کار آن ها را نیز در مدار های الکتریکی ساختمان یاد گرفته و در نهایت نحوه سیم کشی شان را توضیح می دهیم.

کلید دو پل چیست؟

هنگام سیم کشی با استفاده از کلید تک پل، مانند اکثر لامپ ها، کلید فقط یک مدار را کنترل می کند. هنگامی که مداری را فقط با روشن کردن برق کنترل می کنید، نول را متصل می کنید که خطر دریافت برق گرفتگی را افزایش می دهد. هنگامی که از یک کلید دو پل استفاده می کنید، می توانید هر دو جریان برق و نول را ایزوله کنید، به این معنی که جریانی از مدار عبور نمی کند. این کار آن را بسیار ایمن تر می کند.

کلید دو قطبی یکی از محبوب ترین انواع کلید برق است که دو مدار را همزمان کنترل می کند. از نظر برق کشی ساختمان مسکونی، طرز کار کلید دو پل معمولاً به این معنی است که برق و نول را می توان همزمان تغییر داد. کلید های دو پل به دو مدار الکتریکی مجزا متصل می شوند. آن ها اساسا شامل 2 سوئیچ هستند که به هم متصل هستند و می توانند مدار را به طور همزمان یا به صورت پلکانی تکمیل کنند.

این کلید از دو کلید یک پل تشکیل شده که به راحتی قابل نصب و استفاده می‌باشد. با استفاده از کلید دو پل، می ‌توان دو دسته لامپ را از یک نقطه به راحتی خاموش و روشن کرد. کلید دو پل دارای سه اتصال است، یک پیچ مشترک به رنگ طلایی و دو پیچ غیر مشترک به رنگ نقره‌ای. پیچ مشترک با پیچ‌ های غیر مشترک در ارتباط است و در صورتی که پیچ‌ های غیر مشترک به یکدیگر متصل نباشند، کلید دو پل عملکرد مناسبی نخواهد داشت.

در صورتی که تشخیص اتصال مشترک در کلید دو پل سخت باشد، می ‌توان از اهم ‌متر دیجیتالی استفاده کرد. با قرار دادن اهم‌ متر در حالت بوق و وصل کردن رابط آن به اتصالات کلید دو پل، با جابجایی رابط، تغییرات وضعیت بوق بررسی شده و کلید مشترک تشخیص داده می ‌شود.

کاربرد کلید دو پل در برق در ساختمان

کلید دو پل معمولاً در کاربرد های صنعتی استفاده می شود. اما می توان آن را در برخی از سیستم های سیم کشی خانه یافت، جایی که معمولا برای کنترل وسایل 240 ولتی مانند آبگرمکن برقی یا بخاری استفاده می شود. در مقایسه با کلید های تک پل، سوئیچ های دو پل در خانه بسیار کمتر رایج هستند.

از آنجایی که مدار های 240 ولتی با دو سیم مجزا کار می کنند، این کلید ها دارای چهار پایانه پیچ برنجی رنگ هستند تا امکان کنترل هر دو سیم در مدار را فراهم کنند. سیم های ورودی به یک مجموعه از پیچ ها و سیم های خروجی به مجموعه دیگر پیچ ها متصل می شوند. این کلید ها معمولا برای 30 یا 40 آمپر درجه بندی می شوند، این در حالی است گه کلید های تک پل برای 15 یا 20 آمپر مناسب هستند. کلید های دو پل کاربرد های مختلفی دارند و از آن ها هم در صنعت برق د ر ساختمان و هم چنین کاربرد های تجاری و زندگی روزمره استفاده می شود.

چه زمانی از کلید دو پل استفاده کنیم؟

در ساختمان ها هنگامی که یک حلقه اصلی درگیر است، از کلید دو پل استفاده می شود. به عنوان مثال از کلید های دو پل در بالای پیشخوان آشپزخانه برای خاموش کردن وسایل زیر میز استفاده می شود. این کار بسیار ایمن است، زیرا می‌ توان منبع برق را قبل از تماس با پشت دستگاه قطع و وصل کرد.

علاوه بر این، کلیدهای دو پل در جاهایی که دو مدار مجزا به طور مستقل کنترل می شوند نیز استفاده می شوند. در منازل و مشاغل تجاری که در آن وسایل برقی با توان بالا که نیاز به مدار های 240 ولتی دارند مانند اجاق گاز یا کولر گازی، از کلید های دوپل استفاده می شود.

در صنایعی که ماشین ها یا موتور های بزرگ تر مورد استفاده قرار می گیرند که نیاز به مدار 240 ولت دارند از کلید دو پل استفاده می شود. هم چنین، در خارج از منزل که در آن چراغ ها و سایر وسایل الکتریکی از طریق کلیدی که از اجزای مختلف محافظت می شود، کلید های دو پل مورد استفاده قرار می گیرند.

طرز کار کلید دو پل

کلید های دو پل یا کلید های دو قطبی از طریق الکتریسیته کار می کنند تا در 2 مدار مختلف جریان پیدا کنند. هنگامی که کلید در حالت روشن است، جریان از هر دو مدار عبور می کند. هنگامی که یک کلید در حالت خاموش است، هر دو مدار قطع می شوند و جریان صفر می شود.

روشن و خاموش کردن کلید های دو پل مانند کلید تک پل است. کافی است سوئیچ را به سمت بالا و یا آن را به سمت پایین بچرخانید تا خاموش شود. به این نکته توجه کنید که هنگام خاموش کردن کلید های دو پل، هر دو مدار قطع می شوند و مهم است که مطمئن شوید هر دو مدار به طور ایمن خاموش هستند.

انواع کلید دو پل

کلید دو پل انواع مختلفی دارد. اگر شما هم مثل بسیاری از افراد، در تصمیم گیری برای انتخاب کلید های برقی برای ساختمان خود هستید، ممکن است با این سوال مواجه شده باشید که انواع کلید دو پل چیست؟ کلید دو پل در نمونه های گوناگون رو کار و تو کار در بازار کلید های برق در ساختمان وجود دارند. هر دو نوع کلید، قابلیت کنترل جریان برق را دارند، اما با توجه به ویژگی های متفاوت آن ها، انتخاب یکی از آنها ممکن است برای شما اهمیت داشته باشد.

کلید دو پل تو کار، کلیدی است که در دیوار نصب می شود و باعث کنترل روشنایی و دیگر وسایل برقی در ساختمان می شود. این کلید ها با توجه به طراحی خاص خود در دیوار، ظاهر زیبایی به دکوراسیون داخلی ساختمان می بخشند. اما باید توجه داشت که نصب کلید دو پل تو کار نسبت به کلید دو پل رو کار، نیاز به کار بیشتری دارد و دسترسی به آن ها برای تعمیر و عیب یابی کمی سخت تر است.

در مقابل، کلید دو پل رو کار، به راحتی بر روی دیوار نصب می شود و به خاطر طراحی ساده آن، برای تعمیر و عیب یابی قابل دسترسی است. این کلید ها معمولا در مکان هایی که دسترسی به کلید دشوار است، مانند درب های بزرگ و یا دیوارهای بلند نصب می شوند.

با توجه به تفاوت هایی که بین این دو نوع کلید وجود دارد، بسته به نیازهای خود، می توانید یکی از آن ها را انتخاب کنید. اما بهتر است به دلایل امنیتی و استفاده طولانی مدت، از کلید دو پل تو کار استفاده کنید.

تشریح مدار الکتریکی، شمای فنی و حقیقی کلید دو پل

سیم کشی کلید دو پل مانند سیم کشی کلید تک پل ساده است. ورودی مدار به اولین جفت ترمینال ها وصل می شود، در حالی که مدار خروجی به جفت ترمینال دوم متصل است. در این قسمت شمای فنی و حقیقی کلید دو پل آورده شده است.

نحوه نصب و سیم کشی کلید دو پل با دو لاپ

وقتی با برق کار می‌ کنیم، ابزار های مناسبی برای کنترل و مدیریت آن لازم است. یکی از این ابزار ها، کلید دو پل است که به راحتی دو مدار را از یک نقطه قطع یا وصل می ‌کند و با استفاده از آن می ‌توان دو دسته لامپ را به راحتی خاموش و روشن کرد.

برای استفاده از کلید دو پل، ابتدا سیم فاز را از فیوز عبور داده و به کنتاکت مشترک طلایی رنگ وصل می ‌کنیم. برای کاهش درصد خطا، از سیم قرمز رنگ برای سیم فاز استفاده می ‌کنیم و با حرف P آن را مشخص می‌ کنیم. سپس از کنتاکت ‌های غیر مشترک نقره ‌ای رنگ، دو سیم به رنگ قهوه ‌ای را به ته دو سرپیچ لامپ ‌ها متصل می ‌کنیم. در نهایت، سرپیچ ‌ها را به سیم نول شبکه وصل می ‌کنیم.

توجه داشته باشید که به دلیل صرفه ‌جویی در مصرف سیم، سیم نول را برای هر دو لامپ مشترک در نظر گرفتیم. با استفاده از این روش، می ‌توان دو دسته لامپ را به راحتی به یک نقطه وصل کرد و آسان تر آن ‌ها را کنترل کرد.

نحوه نصب و سیم کشی کلید دو پل با چهار لامپ

وقتی تعداد لامپ ‌های متصل به کلید دو پل بیشتر از دو عدد می ‌شود، سرپیچ‌ ها به دو بخش تقسیم و با هم موازی می‌ شوند. برای مثال، اگر بخواهید از یک کلید دو پل برای کنترل روشنایی چهار لامپ استفاده کنید، باید سیم‌ ها را طبق نقشه سیم‌ کشی کلید دو پل برای چهار لامپ وصل کنید. در این نقشه، هر دو لامپ از یک سیم فاز برق گرفته ‌اند. دو لامپ سمت راست از سیم فاز قرمز رنگ و دو لامپ سمت چپ از سیم فاز به رنگ سبز تغذیه می ‌شوند. در نهایت، سیم نول در بین تمامی لامپ‌ ها مشترک قرار می‌ گیرد و به هیچ کدام از پیچ ‌های کلید وصل نشده است.

به عبارتی، با استفاده از این روش، می ‌توان چهار لامپ را با استفاده از یک کلید دو پل کنترل کرد. هر دو لامپ از یک سیم فاز بهره می ‌برند و با توجه به نقشه سیم‌ کشی، دو لامپ به دو دسته تقسیم شده ‌اند که هر دسته با یک کلید تک پل کنترل می ‌شود. در نهایت، سیم نول در بین تمامی لامپ ‌ها مشترک قرار دارد تا به هیچ کدام از پیچ‌ های کلید وصل نشود. در این روش، با استفاده از یک کلید دو پل به جای دو کلید تک پل، می‌ توان تعداد لامپ ‌های بیشتری را کنترل کرد و در نتیجه می توان هم زمان و هم هزینه‌ های نصب را کاهش داد.

نکات قابل توجه در زمان نصب کلید دو پل

نصب کلید دو پل در ساختمان، یکی از مراحل مهم در برق کشی است. با این حال، برای ایمنی و جلوگیری از هرگونه خطر برای افراد و ساختمان، باید در هنگام نصب کلید دو پل، نکات ایمنی زیر را رعایت کرد:

1. استفاده از مواد با کیفیت: باید از مواد با کیفیت و استاندارد استفاده کرد. کابل ها، سوکت ها و کلید ها باید از مواد با کیفیت بالا تهیه شوند تا خطر خرابی و حوادث برقی کاهش یابد.
2. اتصال مرتب و صحیح: برای نصب کلید دو پل، باید اتصالات برقی را به صورت مرتب و صحیح انجام داد تا خطر حوادث برقی کاهش یابد. اتصالات باید با استفاده از ابزار های مناسب و با رعایت نکات فنی، به صورت صحیح انجام شود.
3. نصب کلید دو پل به دور از منابع آب: باید از نصب کلید دو پل به دور از منابع آب، مانند لوله های آب، پیشگیری کرد. به عنوان مثال، نباید کلید دو پل در نزدیکی چاه آب، باغچه های آبی و یا حمام نصب شود.
4. رعایت فاصله از سایر تاسیسات: باید از رعایت فاصله از سایر تاسیسات، مانند لوله های گاز و آتش نشانی، پیشگیری کرد. برای مثال، نباید کلید دو پل در نزدیکی لوله گاز و یا تاسیسات آتش نشانی نصب شود.
5. رعایت استاندارد های ایمنی: در هنگام نصب کلید دو پل، باید از رعایت استاندارد های ایمنی، مانند استفاده از محافظ دیواری و پوشش برای کابل ها، اطمینان حاصل کرد. هم چنین، باید از ابزار های مناسب، مانند دستکش و عینک ایمنی، استفاده کرد.

با رعایت نکات ایمنی فوق، می توانید کلید دو پل را به صورت ایمن و بدون هیچگونه خطری در ساختمان خود نصب کرده و از دسترسی آسان به امکانات برقی ساختمان لذت ببرید.

مزایای و معایب کلید های دو پل

مزایای کلید دو پل شامل موارد زیر است:

• برای کنترل 2 مدار مجزا به طور مستقل استفاده می شود.
• برای کنترل وسایل برقی 240 ولت استفاده می شود.
• برای فواصل زمانی طولانی کار می کند.

با وجود نقاط قوت کلید دوپل، این جز پر کاربرد برق در ساختمان دارای معایب زیر است:

• هزینه آن بیشتر از کلید تک پل است.
• نصب آن دشوار تر از کلید تک پل است.

معرفی پایتخت فناوری

پایتخت فناوری یکی از آموزشگاه های معتبر در تهران زیر نظر سازمان فنی حرفه ای است که دوره های تخصصی را در زمینه آموزش تعمیرات موتور سیکلت، آموزش تعمیرات ساعت و آموزش کلید سازی  و … برگزار می کند. این دوره ها به صورت تخصصی برگزار شده و از بهترین اساتید هر حوزه دعوت به تدریس شده است.