تفاوت تابلو های برق فشار قوی و فشار ضعیف

تابلو برق به عنوان محفظه ای فلزی برای قرارگیری اجزای داخلی تجهیزات برقی و محافظت از آن ها در برابر جریان بالای الکتریسیته و آلودگی های محیطی مورد استفاده افراد فعال در حوزه صنعت قرار گرفته است. تابلو برق ها متناسب با کاربرد های متنوع در انواع مختلفی طراحی و ساخته شده اند. در این مقاله ضمن آشنایی با تابلو برق های فشار قوی و ضعیف و اجزای آن ها به بررسی تفاوت تابلو برق های فشار قوی و ضعیف می پردازیم.

تابلو برق چیست؟

تابلو برق دستگاهی است که از تجهیزات کنترلی و حفاظتی، قطعات نمایشگر و سیم بندی داخلی درون یک محفظه تشکیل شده است. تابلو برق در جهت کلید زنی، کنترل، تنظیم و حفاظت مدار های الکتریکی درون تجهیزات برقی مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. طراحی و ساخت تابلو برق ها به منظور توزیع برق بین بخش های مختلف مدار الکتریکی انجام می شود.

تابلو برق ها بسته به کاربرد خاص خود می توانند به صورت توکار یا رو کار نصب و مورد استفاده قرار گیرند. از تابلو برق در بسیاری از مکان ها و پروژه های مرتبط با برق مانند ایستگاه های برق، کارخانه ها، پالایشگاه ها، کارگاه های صنعتی و ساختمان های بزرگ استفاده می شود.

با توجه به کاربرد های و ویژگی های گسترده تابلو برق، انواع مختلفی از آن ها طراحی و ساخته می شوند. دسته بندی تابلو برق ها بر اساس ولتاژ به صورت زیر است:

• تابلو برق فشار قوی یا HV (High Voltage)
• تابلو برق فشار متوسط یا MV (Medium Voltage)
• تابلو برق فشار ضعیف یا LV (Low Voltage)

تابلو برق فشار قوی چیست؟

اصطلاح فشار فوق، متوسط یا ضعیف مربوط به مقدار جریانی است که توزیع و منتقل می شود. موتور برق و تجهیزات برقی که در صنایع بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند، پر قدرت بوده و نیاز به ولتاژ بالا دارند. ژنراتور هایی که قدرت بالای 1000 ولت کار می کنند را فشار قوی نامیده و از تابلو برق فشار قوی برای تامین برق مورد نیاز آن ها استفاده می شود. تابلو های فشار قوی قابلیت تامین ولتاژ بین 1000 ولت تا 4160 ولت را دارا می باشند.

تابلو فشار قوی به دلیل استفاده از مدار شکن ها نقش حفاظتی داشته و دارای ضریب ایمنی بالا می باشد. تابلو های فشار قوی را می توان در مکان های مختلف نصب کرد و نسبت به زلزله و آتش سوزی مقاوم هستند. از آن جایی که تجهیزات فشار قوی کمتر دچار اختلال می شوند، هزینه نگهداری و تعمیرات در این گونه سیستم ها کم می باشد.

اجزای تابلو برق فشار قوی

به دلیل استفاده از تابلو برق به منظور حفاظت از سیستم ها علاوه بر تامین برق، لازم است از اجزا و قطعات با کیفیت و استاندارد به منظور جلوگیری از وقوع حوادث خطرناک در طراحی و ساخت تابلو برق فشار قوی استفاده شود. اجزای تابلو فشار قوی عبارتند از:

• ترانس
• کابل ها
• کلید عایق
• کلید قطع بار
• بریکر ها
• کنتاکتور
• فیوز

ترانس

ترانس یکی از اجزای مهم در تابلو برق فشار قوی می باشد که به منظور اندازه گیری و حفاظت از جریان برق عبوری از بخش های مختلف مدارد مورد استفاده قرار می گیرد. ترانس های به کار رفته در تابلو برق فشار قوی شامل ترانسفورماتور، ترانس صفر یا زمین و ترانس تغذیه کننده می باشد.

کابل ها

از کابل ها برای اتصال تجهیزات مختلف در تابلو برق ها استفاده می شود. کابل مورد استفاده در تابلو برق فشار قوی معمولا از جنس مس یا آلومینیوم ساخته شده و درون محفظه ای به نام باس بار قرار گرفته اند. از کابل های XLPE یا EPR در تابلو برق فشار قوی استفاده می شود.

کلید عایق

کلید عایق یکی از اجزای تابلو برق فشار قوی بوده که دارای قابلیت تحمل جریان اتصال کوتاه برای مدت زمان محدود یک ثانیه می باشد. تعمیر و نگهداری تابلو ها بر عهده کلید عایق می باشد.

کلید قطع بار

کلید قطع بار بر خلاف کلید عایق نقش حفاظتی نداشته و می تواند حداکثر 600 مرتبه در ساعت جریان برق را قطع و وصل نماید. کلید قطع بار در دو نوع دستی و اتوماتیک در بازار وجود دارد.

بریکر ها

بریکر ها که با نام مدار شکن نیز شناخته می شوند از قطعات اصلی تابلو برق فشار قوی می باشند. بریکر ها علاوه بر کنترل جریان برق به دلیل نقش حفاظتی خود، موجب قطع جریان برق و حفاظت از سیستم می شود.

هم چنین می توان از بریکر ها به منظور کنترل از راه دور و تخلیه جریان به زمین و جلوگیری از آسیب به مدار های داخلی هنگام وقوع حوادث طبیعی استفاده کرد. بسته به نوع کاربرد تابلو برق فشار قوی می توان از مدار شکن های روغنی، هوایی و هم چنین گاز SF6 استفاده کرد.

کنتاکتور

کنتاکتور ها یکی از تجهیزات به کار رفته در تابلو برق فشار قوی بوده که به منظور باز و بسته کردن های متعدد در مدار قرار دارند. به منظور استارت موتور یا تغییر خازن از کنتاکتور های دارای کنتاکت های کمکی نرمال بسته (N.C.) و نرمال باز (N.O.) استفاده می شود.

فیوز

از ترکیب فیوز های با ظرفیت قطع بالا و کلید های اضافه بار در تابلو های فشار قوی استفاده می شود. فیوز ها قادر به حفاظت اجزای سیستم فشار قوی در برابر ولتاژ های گذرا بوده که در انواع مختلف طراحی شده و کاربرد های متنوع دارند.

تابلو برق فشار ضعیف چیست؟

تابلو برق فشار ضعیف از رایج ترین نوع تابلو برق برای کاربرد های صنعتی، ساختمان ها، خانه ها و محیط های آموزشی می باشد که حداکثر ولتاژ آن ها 1000 ولت می باشد. تابلو برق فشار ضعیف در مقابل فشار قوق نیاز به فضای بزرگ نداشته و به افزایش طول عمر و حفظ کیفیت دستگاه های برقی کمک می کند. تابلو برق فشار ضعیف در انواع تابلو ایستاده،تابلو های رک، تابلو رو میزی و تابلو دیواری ساخته شده و متناسب با کاربرد خاص آن ها در مکان های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.

اجزای تابلو برق فشار ضعیف

تابلو برق فشار ضعیف از اجزای مختلفی ساخته شده است که هر یک از آن ها مانند یک سیستم جدا کار کرده تا در انتها وظیفه حفاظت اجزای داخلی در برابر عوامل محیطی و نوسان جریان برق را برآورده کند. اجزای به کار رفته در تابلو برق فشار ضعیف عبارتند از:

• فیوز
• کنتاکتور
• کلید اتوماتیک MCB
• کنترل فاز سه فاز دیجیتال
• بی متال های تک فاز و سه فاز
• کلید MPCB
• شستی دوبل
• لیمیت سوئیچ
• میکرو سوئیچ
• تایمر
• محافظ ولتاژ

فیوز

فیوز با قطع جریان مدار به منظور محافظت از قطعات داخلی تابلو برق در زمان عبور از جریان برق از میزان مجاز در تابلو برق فشار ضعیف کاربرد دارد. فیوز ها در واقع رشته سیم هایی هستند که در زمان عبور برق بیش از حد مجاز ذوب شده و با شکستن این رشته سیم ها جریان برق قطع می شود.

کنتاکتور

کنتاکتور که از اجزای مهم تابلو برق فشار ضعیف بوده که تجهیزات تک فاز و سه فاز را از راه دور قطع و وصل می کند.

کلید اتوماتیک MCB

کلید اتوماتیک MCB کاربردی همانند فیوز داشته و اقدام به قطع برق در زمان مواجه با بار اضافی می نماید. کلید اتوماتیک MCB در مقایسه با فیوز ها حساس تر بوده و به دلیل عملکرد حرارتی بالا، قابل اعتماد تر می باشد.

کنترل فاز سه فاز دیجیتال

کنترل فاز سه فاز دیجیتال از اجزای به کار رفته در تابلو برق فشار ضعیف می باشد که از الکتروموتور ها محافظت می کند.

بی متال های تک فاز و سه فاز

استفاده از بی متال های تک فاز و سه فاز به عنوان محافظ موتور های سه فاز در برابر بار اضافی با ولتاژ کم در تابلو برق فشار ضعیف ضروری می باشد. بی متال ها از دو فلز با جنس های مختلف تشکیل شده و در هنگام اضافه بار با خم شدن یکی از فلز ها، جریان برق را قطع می کند.

کلید MPCB

کلید MPCB در جهت حفاظت از خطا در زمینه مغناطیسی و هم چنین حفاظت از اضافه بار در حوزه الکتریکی در تابلو برق فشار ضعیف کاربرد دارند. هم چنین این کلید یک منبع الکتریسیته ایمن برای موتور را فراهم می کند.

شستی دوبل

شستی دوبل در تابلو برق فشار ضعیف عمل اتصال و قطع جریان برق موتور را بر عهده دارد.

لیمیت سوئیچ

لیمیت سوئیچ به عنوان یک قفل ایمنی در تابلو برق فشار ضعیف برای کنترل و پایش سیستم ها مورد استفاده قرار می گیرند.

میکرو سوئیچ

یکی از اجزای ساده و کاربردی در تابلو برق ها که جریان برق را در مدار های الکتریکی قطع و وصل می کند، میکروسوئیچ می باشد.

تایمر

از تایمر ها به منظور تنظیم زمان بین تجهیزات مختلف مدار فرمان و سنجش زمان یک هدف خاص استفاده می شود.

محافظ ولتاژ

محافظ ولتاژ یکی از اجزای اصلی به کار رفته در تابلو برق فشار ضعیف بوده که در هنگام افزایش بیش از حد ولتاژ برق، برق اضافی را منحرف نموده و توسط سیم به زمین منتقل می کند.

تفاوت تابلو برق فشار قوی و فشار ضعیف

تفاوت اصلی تابلو برق فشار قوی و فشار ضعیف در میزان ولتاژ برق بوده به نحوی که تابلو برق فشار قوی از 1000 ولت تا 4160 را شامل شده در حالی که تابلو برق فشار ضعیف حداکثر 1000 ولت را تامین می کند.

تفاوت دیگر تابلو برق های فشار قوی و فشار ضعیف تجهیزات و اجزای به کار رفته در آن ها می باشد به طوری که اجزای تابلو برق فشار قوی از کیفیت و میزان ایمنی بالاتر نسبت به فشار ضعیف برخوردارند.

تابلو برق ها بسته به حداکثر ولتاژ آن ها در زمینه ها مختلف کاربرد دارند. تابلو برق فشار قوی در ایستگاه های برق، کارخانجات صنعتی، بیمارستان ها، نزارع و ساختمان های مسکونی کاربرد داشته در حالی که تابلو برق فشار ضعیف در پست های فشار ضعیف و محیط های آموزشی مانند دانشگاه ها کاربرد دارند.