باتری ماشین: وظیفه، نحوه عملکرد، انواع و روش های نگهداری آن
روشن شدن خودرو و شروع به کار کردن موتور و دیگر بخش ها نیاز به یک نیروی اولیه دارد. در گذشته که اولین خودروها تولید شدند، از الکتریسیته فقط برای آتش زدن سوخت درون موتور استفاده می شد؛ اما امروزه از این انرژی استفاده فراوانی در ماشین می شود. باتری خودرو یکی از مهمترین قطعات سیستم برقی است که نیروی مورد نیاز اجزای مختلف اتومبیل برای فعالیت را فراهم می کند.
اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر درباره باتری خودرو، انواع آن، نحوه عملکرد، روش های نگهداری، دلائل خرابی و … هستید، پیشنهاد می کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
عناوین این نوشته:
باتری خودرو چیست و چه وظیفه ای دارد؟
باتری ماشین قطعه ای است که انرژی الکتریکی تولید شده توسط مولد برق یا همان دینام خودرو را در خود ذخیره کرده و آن را به بخش های مختلف منتقل می کند. در خودرو هر جا که نیاز به برق باشد پای باتری در میان است.
از مهمترین وظایف باتری خودرو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ذخیره انرژی تولید شده توسط دینام
- تامین انرژی (برق) لازم برای استارت خودرو
- تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز چراغ ها و لامپ های خودرو
- تامین برق سیستم پخش موسیقی خودرو
- تامین برق مورد نیاز سیستم تهویه مطبوع یا کولر و لخاری
- تامین انرژی مورد نیاز برف پاک کن ها
نحوه عملکرد باتری خودرو
همانطور که گفته شد باتری انرژی الکتریکی تولید شده توسط دینام را در خود ذخیره می کند. آزاد کردن این انرژی و تامین برق مورد نیاز بخش های مختلف در زمانی که دینام فعالیتی ندارد توسط یکسری از واکنش های شیمیایی درون باتری صورت می گیرد.
همزمان با استارت زدن خودرو، باتری به مدار برق وصل شده و فرآیند دشارژ آغاز می گردد. سپس الکترولیت رابط بین قطب های مثبت و منفی عملیات شیمیایی را شروع می کنند و انرژی حاصل از این واکنش ماده فعال روی صفحات باتری را به سولفات سرب تبدیل می کند.
با آزاد شدن مولکولهای اکسیژن و هیدروژن و تبدیل شدن آنها به آب، الکترون ها تولید می شوند که تبادل الکترون ها بین صفحه منفی و مثبت ولتاژ یا همان انرژی الکتریکی را در دوسر باتری ایجاد می کند.
معرفی انواع باتری ماشین
به طور کلی باتری ماشین به دو نوع تقسیم می شود که هر کدام از ویژگی هایی برخوردار است.
1- باتری اسیدی
این نوع باتری که با نام اختصاری LM شناخته می شود، مدل قدیمی باتری خودرو است. حساسیت باتری اسیدی بالا بوده و نیاز به نگهداری بیشتر و بهتری دارد. این باتری از مقداری سلول های ویژه ای ساخته شده است که هر کدام دارای لایه های آلیاژ سرب و محلولی الکترولیتی هستند. به طور کلی، این محلول الکترولیتی یا همان اسید باتری ماشین از اسید سولفوریک و به مقدار بیشتری آب ساخته می شود.
2- باتری اتمی
باتری اتمی یکی دیگر از انواع باتری خودرو است که صفحات داخل آن قبل از ساخت شارژ شده و به صورت دسته درآمده اند. این باتری نیز دارای الکترولیت است اما به خاطر جنس خاص صفحات نیاز به آب مقطر ندارد. درواقع در باتری اتمی از اسید استفاده نشده و مواد فعال به صورت خشک و جامد فعالیت می کنند. باتری اتمی ساختار و فناوری جدیدتری نسبت به باتری اسیدی دارد و مقدار ظرفیت و طول عمر آن بیشتر می باشد.
طول عمر باتری خودرو چقدر است؟
طول عمر باتری اتومبیل به عوامل مختلفی بستگی دارد. از مهمترین فاکتورهای تاثیر گذار بر طول عمر آن می توان به نوع و مدل باتری، مقدار استفاده، شرایط آب و هوایی، شرایط نگهداری، طرز استفاده، اتصالات مناسب، دینام و … بستگی دارد.
به طور معمول باتری های ماشین در بهترین شرایط 4 سال عمر می کنند و اگر از نوع اسیدی باشند می توان آنها را شارژ کرد و اسید جدید و آب مقطر اضافه کرد. اگر هم از نوع اتمی باشد باید باتری فرسوده با باتری جدید تعویض گردد.
روش های نگهداری باتری خودرو و افزایش طول عمر آن
اگر می خواهید باتری خودرو شما طول عمر بیشتری داشته باشد باید یکسری از نکات را رعایت کنید. با به کار گرفتن روش های نگهداری مخصوصی می توان سلامت باتری را تضمین کرد که مهمترین این روش ها عبارتند از:
- جدا کردن باتری زمانی که به مدت طولانی از خودرو استفاده ای نمی شود
- تمیز کردن و پاکسازی قطب های باتری از رسوبات و سولفاته ها
- جلوگیری از شارژ کردن بیش از حد
- قرار دادن ماشین در مکانی گرم در روزهای سرد سال
- عدم جابجایی باتری
- بررسی سطح مایع باتری و اضافه کردن آب مقطر در صورت کم بودن مقدار آن
- خودداری از اتصال قطب های باتری به یکدیگر
- شارژ کردن به موقع
- جلوگیری از رسیدن آب و رطوبت به باتری
- جلوگیری از وارد آمدن ضربه و فشار به باتری
- قرار دادن ماشین در مکانی خنک در روزهای گرم سال
- بررسی سوراخ درپوش باتری جهت اطلاع از باز بودن روزنه آن
- محکم کردن باتری در محفظه و جایگاه مخصوص در کاپوت و جلوگیری از تکان خودرن آن
- عدم استارت زدن طولانی
- خودداری از متصل کردن وسایل برقی با ولتاژ بالا به باتری خودرو
علائم و نشانه های خراب شدن باتری ماشین
زمانی که باتری ماشین دچار مشکل می شود علائم مختلفی در بخش های گوناگون ظاهر می شوند. اگر هر کدام از موارد زیر را مشاهده کردید باید سریعا وضعیت باتری را بررسی کرده و در صورت نیاز آن را تعمیر یا تعویض کنید.
از مهمترین این نشانه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قطع شدن برق پشت آمپر
- استارت نخوردن خودرو
- ضعیف و کم نور شدن چراغ ها و لامپ های خودرو
- افت شتاب خودرو
- تغییر رنگ نشانگر باتری
- سخت و دیر روشن شدن ماشین
- نگه نداشتن شارژ
دلایل خرابی باتری خودرو
عوامل مختلفی باعث خراب شدن باتری می شوند که برخی از آنها آسیب کم و برخی دیگر صدمه بسیار زیادی به باتری وارد می کنند. از مهمترین این عوامل می توان موارد زیر را نام برد:
- دما و حرارت بالا
- خاموش ماندن ماشین به مدت طولانی
- گذشت زمان
- عدم سرویس و نگهداری
- شارژ شدن نامناسب
- ضربه، فشار و تکان
- سرما
اگر می خواهید با این عوامل به صورت کامل آشنا شوید، مقاله دلایل خراب شدن باتری خودرو و علائم خرابی آن را بخوانید.
سوالات متداول
1- مهمترین وظیفه باتری ماشین چیست؟
اصلی ترین و مهمترین وظیفه این قطعه تامین برق مورد نیاز بخش های مختلف است. باتری به عنوان ذخیره کننده انرژی الکتریکی تولید شده توسط دینام، نیروی مورد نیاز برای فعال شدن موتور، چراغ ها و دیگر بخش هایی که با برق کار می کنند را تامین می کند.
2- کدام نوع باتری خودرو بهتر است؟
باتری اتمی که ساختار جدیدی نسبت به باتری اسیدی دارد از قدرت و طول عمر بالاتری برخوردار است. این باتری حساسیت کمتری داشته و نگهداری از آن راحت تر می باشد. امروزه با اینکه باتری اتمی گران تر می باشد اما توصیه می شود رانندگان برای دوری از دردسرهای خرابی باتری، به جای باتری های قدیمی اسیدی از باتری اتمی استفاده کنند.
نتیجه گیری
باتری خودرو به عنوان قلب سیستم برقی از اهمیت زیادی برخوردار است. در واقع بدون وجود این قطعه نمی توان از خودرو استفاده کرد. بنابراین، باید درباره باتری، روش های نگهداری و افزایش طول عمر آن اطلاعات لازم را بدست آورد تا بتوان از خراب شدن آن جلوگیری کرد.
